سمیه شوریابی؛ بازار: مهدی زینلی کارشناس و تحلیلگر بازارهای مالی طی مقاله ای آینده بلاکچین در بازارهای مالی را بررسی می کند؛
در سال‌های اخیر، فناوری بلاکچین به یکی از بزرگ‌ترین نیروهای تحول در دنیای مالی تبدیل شده است. این فناوری که در ابتدا به عنوان زیرساخت ارزهای دیجیتال شناخته می‌شد، اکنون تأثیر عمیقی بر ساختار سنتی بازارهای مالی گذاشته است. بانک‌ها، مؤسسات سرمایه‌گذاری و حتی دولت‌ها به دنبال راه‌هایی برای ادغام این تکنولوژی در سیستم‌های خود هستند.
بلاکچین مزایایی همچون شفافیت، امنیت، کاهش هزینه‌های تراکنش و افزایش سرعت در انجام معاملات را ارائه می‌دهد از طرف دیگر، چالش‌هایی مانند مسائل قانونی، مقیاس‌پذیری و پذیرش عمومی را موانعی بر سر راه این فناوری می‌توان دانست اما سؤال اصلی اینجاست: آیا بلاکچین می‌تواند به هسته اصلی سیستم‌های مالی جهانی تبدیل شود یا همچنان به عنوان یک فناوری نوظهور در حاشیه باقی خواهد ماند؟
۱. کاربردهای بلاکچین در بازارهای مالی
بلاکچین قابلیت متحول کردن بسیاری از جنبه‌های سیستم مالی را دارد، این فناوری می‌تواند فرآیندهای مالی را کارآمدتر کند، هزینه‌ها را کاهش دهد و به بهبود امنیت اطلاعات مالی نیز کمک نماید.
برخی از مهم‌ترین کاربردهای بلاکچین در بازارهای مالی عبارت‌اند از:
الف) حذف واسطه‌ها و کاهش هزینه‌ها
در سیستم‌های مالی سنتی، بانک‌ها، کارگزاری‌ها و دیگر واسطه‌های مالی نقش مهمی در پردازش تراکنش‌ها دارند، این واسطه‌ها باعث افزایش هزینه و زمان پردازش می‌شوند، بلاکچین با استفاده از قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) می‌تواند بسیاری از این واسطه‌ها را حذف کند و معاملات را به صورت خودکار و بدون نیاز به اعتماد به طرف سوم انجام دهد.
ب) افزایش شفافیت و امنیت
یکی از مشکلات اساسی در بازارهای مالی سنتی، عدم شفافیت در تراکنش‌ها و احتمال وقوع فساد مالی است، بلاکچین با ماهیت غیرقابل تغییر خود، یک دفتر کل توزیع شده ایجاد می‌کند که امکان دستکاری در اطلاعات مالی را تقریباً غیرممکن می‌سازد، این ویژگی به سرمایه‌گذاران اطمینان بیشتری برای ورود به بازارهای مالی می‌دهد.
ج) کاربرد در پرداخت‌های بین‌المللی
در سیستم بانکی سنتی، پرداخت‌های بین‌المللی معمولاً با هزینه‌های بالا و زمان پردازش طولانی انجام می‌شود، فناوری بلاکچین می‌تواند این روند را سرعت بخشد و هزینه‌ها را کاهش دهد، پروژه‌هایی مانند ریپل (Ripple) نشان داده‌اند که این فناوری می‌تواند نحوه انجام تراکنش‌های بین‌المللی را متحول کند.
۲. تأثیر بلاکچین بر سرمایه‌گذاری و دارایی‌های دیجیتال
ظهور بلاکچین باعث ایجاد تغییرات اساسی در نحوه سرمایه‌گذاری شده است، از ارزهای دیجیتال گرفته تا توکن‌های غیرمثلی (NFT) و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، این فناوری روش‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری فراهم کرده است.
الف) دیفای (DeFi) و امور مالی غیرمتمرکز
پلتفرم‌های دیفای به کاربران اجازه می‌دهند بدون نیاز به واسطه‌های مالی، وام بگیرند، دارایی‌های خود را مدیریت کنند و در فرآیندهای مالی نیز مشارکت داشته باشند، این پلتفرم‌ها شفافیت بیشتری دارند و بهره‌وری سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهند.
ب) توکن‌سازی دارایی‌ها
یکی دیگر از نوآوری‌های بلاکچین، امکان توکن‌سازی دارایی‌های فیزیکی مانند املاک، سهام و آثار هنری است، این فرآیند باعث افزایش نقدشوندگی دارایی‌ها و امکان سرمایه‌گذاری برای افراد بیشتری می‌شود.
ج) تأثیر بر بازارهای سنتی
افزایش پذیرش بلاکچین در میان مؤسسات مالی بزرگ نشان می‌دهد که این فناوری به تدریج جای خود را در سیستم‌های مالی سنتی باز می‌کند، بسیاری از بانک‌های مرکزی در حال بررسی راه‌اندازی ارزهای دیجیتال ملی (CBDC) هستند که می‌تواند تحول بزرگی در سیستم‌های پرداخت ایجاد کند.
۳. چالش‌های پیش‌روی بلاکچین در بازارهای مالی
با وجود تمام مزایای بلاکچین، پذیرش گسترده آن همچنان با موانع متعددی روبه‌رو است، برخی از این چالش‌ها عبارت‌اند از:
الف) چالش‌های قانونی و نظارتی
یکی از مهم‌ترین موانع رشد بلاکچین، نبود چارچوب‌های قانونی مشخص است، دولت‌ها و نهادهای نظارتی در بسیاری از کشورها هنوز در حال بررسی روش‌های قانون‌گذاری برای ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین هستند.
ب) مقیاس‌پذیری و هزینه‌های پردازش
شبکه‌های بلاک‌چینی مانند بیت‌کوین و اتریوم هنوز با مشکلاتی در زمینه سرعت پردازش تراکنش‌ها و هزینه‌های بالا مواجه‌اند، راه‌حل‌هایی همچون شبکه لایه دوم (Layer ۲) و فناوری شاردینگ (Sharding) در حال توسعه هستند تا این مشکلات را برطرف کنند.
ج) پذیرش عمومی و آگاهی کاربران
بسیاری از مردم هنوز با نحوه کارکرد بلاکچین و ارزهای دیجیتال آشنا نیستند، افزایش آموزش و آگاهی عمومی می‌تواند به پذیرش گسترده‌تر این فناوری کمک نماید.
۴. آینده بلاکچین و پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۳۰
با توجه به سرعت رشد بلاکچین، انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۳۰ این فناوری به بخشی جدایی‌ناپذیر از سیستم‌های مالی جهانی تبدیل گردد، برخی از پیش‌بینی‌های مهم درباره آینده بلاکچین عبارت‌اند از:
الف) افزایش ادغام بلاکچین در سیستم‌های مالی سنتی
بانک‌ها و مؤسسات مالی به تدریج به سمت پذیرش بلاکچین حرکت می‌کنند، انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۳۰ بسیاری از بانک‌های مرکزی ارزهای دیجیتال ملی خود را عرضه کنند.
ب) گسترش دیفای و اقتصاد غیرمتمرکز
پلتفرم‌های دیفای به رشد خود ادامه خواهند داد و نقش واسطه‌های مالی سنتی را کاهش خواهند داد، این امر می‌تواند باعث افزایش آزادی مالی برای کاربران شود.
ج) توسعه فناوری‌های جدید برای بهبود مقیاس‌پذیری
شبکه‌های بلاک‌چینی در حال توسعه راه‌حل‌هایی برای افزایش سرعت و کاهش هزینه‌های تراکنش‌ها هستند، فناوری‌هایی مانند شاردینگ و رول‌آپ‌ها می‌توانند مشکلات فعلی را برطرف نمایند.
نتیجه‌گیری
بلاکچین نه‌تنها یک فناوری نوظهور، بلکه یک نیروی محرک برای تحول در بازارهای مالی است.
مزایای این فناوری، مانند افزایش شفافیت، امنیت و کاهش هزینه‌ها، آن را به یکی از مهم‌ترین ابزارهای آینده مالی تبدیل کرده است، با این حال چالش‌های نظارتی، مقیاس‌پذیری و پذیرش عمومی هنوز بر سر راه رشد بلاکچین قرار دارند.
با توجه به پیشرفت‌های فعلی، به نظر می‌رسد که تا سال ۲۰۳۰ بلاکچین به زیرساخت اصلی بسیاری از خدمات مالی تبدیل خواهد شد نهادهای مالی، شرکت‌ها و دولت‌ها باید استراتژی‌های مناسبی برای سازگاری با این تغییرات اتخاذ کنند، می‌توان گفت سرعت پذیرش بلاکچین به همکاری بین فناوری و نهادهای نظارتی بستگی خواهد داشت.
